Αλωπεκία: Αίτια απώλειας τριχών, τύποι, εξετάσεις, θεραπείες και βιταμίνες

Τι συνεπάγεται η απώλεια μαλλιών

Σίγουρα δεν αποτελεί μία ευχάριστη κατάσταση και παρόλο που αρκετές φορές συνιστά μονάχα αισθητικό πρόβλημα μπορεί να επηρεάσει την ψυχολογία σε τέτοιο βαθμό ώστε να απασχολεί συνέχεια την καθημερινότητα του ατόμου και να το εμποδίζει από το να χαρεί ξέγνοιαστο τη ζωή.

Σε αρκετές περιπτώσεις η απώλεια μαλλιών έχει συνδυαστεί με την προχωρημένη ηλικία για αυτό και όταν κάποιος έρχεται αντιμέτωπος με την απώλεια μαλλιών, συνειρμικά αρχίζει να πιστεύει πως γερνάει.

Η αλωπεκία, όπως είναι ιατρικά γνωστή η νόσος, έχει αναφερθεί ως γενεσιουργός παράγοντας αρκετών αγχωδών διαταραχών, ακόμα και κατάθλιψης ή επιθετικής συμπεριφοράς, κυρίως στους άντρες. Λιγότερο συχνά η απώλεια μαλλιών συνεπάγεται ακόμα και κοινωνική παραίτηση, αφού το άτομο δεν νιώθει καλά με τον εαυτό του και θεωρεί πως δεν είναι πλέον ευπαρουσίαστο.

Εξηγώντας με απλά λόγια τι είναι η αλωπεκία

Το μοτίβο που συνηθέστερα ακολουθείται είναι η σταδιακή αραίωση στην κορυφή της κεφαλής, στους κροτάφους αλλά και στη μετωπιαία γραμμή. Σπανιότερα συμβαίνει η ολική αλωπεκία, με τριχόπτωση και στο πίσω μέρος του κεφαλιού όπου κατά κανόνα τα τριχοθυλάκια είναι πιο ανθεκτικά. Για να καταλάβει κανείς τι είναι η αλωπεκία με την κοινή εμπειρία αρκεί να δει τριγύρω τους όλους τους ανθρώπους που διαθέτουν ακάλυπτα σημεία στο κεφάλι, την αλλιώς γνωστή ως φαλάκρα.

Όσο, λοιπόν, η νόσος προχωρά οι θύλακες εξασθενούν όλο και περισσότερο και καταλήγουν όλο και λεπτότεροι και βραχύβιοι. Η αναγενής φάση ανάπτυξης των τριχών αδρανεί, με αποτέλεσμα τα μαλλιά να περιέρχονται στην τελογενή φάση (απόπτωση). Η συγκεκριμένη αποδυνάμωση των τριχών οφείλεται στη μετατροπή της τεστοστερόνης (από τα επινεφρίδια ή τους όρχεις) σε διυδροτεστοστερόνη (DHT) από το ένζυμο 5α-ρεδουκτάση. Η ανδρική αλωπεκία προκαλεί απώλεια τριχών στη γραμμή των μαλλιών, στους κροτάφους και στην κορυφή ενώ στις γυναίκες εμφανίζεται διάχυτη αλωπεκία κυρίως στο επονομαζόμενο στεφάνι. Σε σπάνιες περιπτώσεις αναφέρονται περιστατικά και αλωπεκίας στα παιδιά.

Τα γενικά αίτια της αλωπεκίας

Συνήθως η περίσσεια των ανδρογόνων ενοχοποιείται για την εμφάνιση και την κλιμάκωση της αλωπεκίας. Το βέβαιο είναι πως εξίσου “κατηγορείται” η σχετική κληρονομική προδιάθεση. Εκτός από αυτούς τους δύο λόγους όμως, στα αίτια της αλωπεκίας ανήκουν επίσης:

Δεν έχουν εντοπιστεί πλήρως οι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση της αλωπεκίας. Ο κατάλογος των κύριων αιτιών συμπληρώνεται διαρκώς σε σχέση με το τι είναι αυτό που προκαλεί την αλωπεκία στο κεφάλι και έχει να κάνει τόσο με τη σχέση αλωπεκίας-κληρονομικότητας όσο και με περιβαλλοντικούς λόγους.

Μορφές αλωπεκίας στο κεφάλι ανάλογα με την αιτία

Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως η αλωπεκία ως αυτοάνοσο χωρίζεται σε μη ουλωτική και ουλωτική, ανάλογα με τα αίτια και τα συμπτώματα που παρουσιάζει καθεμιά.

Τι μπορεί να προκαλέσει μη ουλωτική αλωπεκία:

• ανδρογενετική αλωπεκία (τα τριχοθυλάκια δείχνουν μεγαλύτερη ευαισθησία στη διυδροτεστοστερόνη ως παράγωγο της τεστοστερόνης. Συνήθως οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες)
• γυροειδής αλωπεκία (πρόκειται για αυτοάνοσο, με το ανοσοποιητικό να λαμβάνει εσφαλμένα ως εχθρό τον ίδιο τον οργανισμό και να καταστρέφει ως απάντηση τα κύτταρα των τριχοθυλακίων. Το όνομά της το οφείλει στο σχήμα που λαμβάνουν τα κομμάτια μαλλιών που πέφτουν, δημιουργώντας αλωπεκία στο κεφάλι με μεγάλα κενά τμήματα τοπικής αλωπεκίας, που θυμίζουν κομμάτια από μπαλώματα)
• υποθυρεοειδισμός
• σύφιλη
• διατροφικές διαταραχές

Η ουλωτική οφείλεται σε:

• δερματικό ερυθηματώδη λύκο
• θυλακικούς λειχήνες
• δερματομυοσίτιδες
• θυλακίτιδες
• κυτταρίτιδα στο τριχωτό

Η ακίνδυνη αλωπεκία στα μαλλιά

Στο θέμα της τριχόπτωσης πρέπει να γίνει κατανοητή η διάκριση της παροδικής εμφάνισης του φαινομένου, που σε κάποια επίπεδα αποτελεί φυσιολογική συνέπεια της αλλαγής της εποχής και μιας προσωρινής αγχογόνου κατάστασης που βιώνει ο άνθρωπος, με την παθολογική αυτή κατάσταση η οποία υποδηλώνει ή υποκρύπτει κάποια άλλη συννοσηρότητα. Πρέπει επίσης να γίνει αντιληπτό πως μερικές φορές η αλωπεκία στα μαλλιά ανήκει στη φυσιολογική πορεία που προβλέπει ο κύκλος ζωής μιας τρίχας, οπότε είναι λογικό στο πλαίσιο της φυσικής ανανέωσης του τριχώματος να παρατηρείται απώλεια μαλλιών (και όχι αλωπεκία), κυρίως κατά την άνοιξη ή το φθινόπωρο.

Φυσιολογική η απώλεια μαλλιών μετά τη γέννα

Για δεκαετίες η αλωπεκία των γυναικών υποβαθμιζόταν ως ιατρική πραγματικότητα. Παρ’ όλα αυτά η αλωπεκία μετά την εγκυμοσύνη καταδεικνύει με εμφατικό τρόπο πως το πρόβλημα αγγίζει και το γυναικείο φύλο. Κατά τη διάρκεια της κύησης παρατηρείται αυξημένη έκκριση οιστρογόνων στον οργανισμό, με συνέπεια αρκετές γυναίκες να αναφέρουν κατά τη διάρκεια αυτών των 9 μηνών πιο πλούσια και υγιή μαλλιά. Καθώς τα επίπεδα αυτά επανέρχονται στο φυσιολογικά μετά τον τοκετό, αρκετές παρατηρούν απώλεια μαλλιών μετά τη γέννα. Σχετικές έρευνες προέκριναν, λοιπόν, τη θεραπεία με οιστραδιόλη ως την πλέον αποτελεσματική για τον πολλαπλασιασμό των δερματικών κυττάρων του κεφαλιού, κατεβάζοντας αντίστοιχα τα επίπεδα της τεστοστερόνης.

Η τριχόπτωση κατά την περίοδο της λοχείας δεν παύει, όμως, να αποτελεί μια εξαιρετικά αγχογόνο κατάσταση για μια γυναίκα, στην εύθραυστη μάλιστα εποχή που προσπαθεί να προσαρμοστεί στον δύσκολο και απαιτητικό της ρόλο ως νέα μητέρα. Δεν είναι λίγες οι γυναίκες εκείνες που φοβούνται μήπως χάσουν τελείως τα μαλλιά τους ή μήπως αυτή η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη.

Ευτυχώς, ο κύκλος αυτής της προσαρμογής είναι σύντομος και ιατρικά αποδεδειγμένο πως διαρκεί από 2-6 εβδομάδες το περισσότερο. Παρόλο που το φαινόμενο μπορεί να παρουσιάσει έξαρση ακόμα και 4 μήνες μετά τον τοκετό, στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι αυτορρυθμιζόμενο και αυτοπεριοριζόμενο και η θεραπεία για τη γυναικεία αλωπεκία δεν απαιτεί τίποτα περισσότερο από το πέρασμα του χρόνου. Το τρίχωμα ανακτάται στην προηγούμενή του σύσταση και πυκνότητα πριν τους 12 μήνες. Αν υπερβεί, βέβαια, αυτό το διάστημα καλό είναι να αναζητηθεί η γνώμη κάποιου ειδικού δερματολόγου ή ενδοκρινολόγου, καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που για αυτή την τριχόπτωση δεν ευθύνονται τα οιστρογόνα της εγκυμοσύνης, αλλά άλλες ορμονολογικές διαταραχές όπως του θυρεοειδούς. Μέχρι να αποσαφηνιστεί πάντως η αιτιολογία ή η παθολογία που υποκρύπτεται, καλό είναι να μην επιβαρύνονται τα μαλλιά με χημικές επεξεργασίες βαφής ή πολύπλοκες τεχνικές που τραβούν και ταλαιπωρούν και άλλο τα μαλλιά, όπως σφιχτές κοτσίδες ή περμανάντ.

Ποια είναι η θεραπεία για την αλωπεκία στα μαλλιά

Μια συνδυασμένη θεραπεία που λαμβάνει υπόψη της οικογενειακό ιστορικό, ατομικό ιατρικό προφίλ και περιβαλλοντικούς λόγους που υποστηρίζουν το στυλ ζωής του ασθενούς, αποφέρει τα καλύτερα και διαρκέστερα αποτελέσματα. Δερματολόγοι ειδικευμένοι στην αλωπεκία, βρίσκουν επίσης χρήσιμες για τη σωστή διάγνωση και τη στοχευμένη θεραπεία για την αλωπεκία στα μαλλιά, τις εργαστηριακές εξετάσεις για την αλωπεκία, την τριχοσκόπηση, τις καλλιέργειες βακτηρίων και τις βιοψίες δέρματος.

Η αντιμετώπιση της αλωπεκίας περιλαμβάνει:

• Φαρμακευτική αγωγή με μινοξιδίλη και Propecia (Φιναστερίδη), ουσίες που εμποδίζουν τη μετατροπή της τεστοστερόνης σε DHT
• Μεσοθεραπεία με αυξητικούς παράγοντες
• Θεραπεία με λέιζερ
• Μεταμόσχευση μαλλιών

Η θεραπεία για την αλωπεκία στα μαλλιά στοχεύει όχι μόνο στην αναχαίτιση της τριχόπτωσης και στη σταθεροποίησή της, αλλά και στην προστασία των υγιών τριχοθυλάκων προκειμένου να ενισχυθεί η τριχοφυΐα.

Εξαιτίας της φύσης της νόσου, που αρκετές φορές έχει αιφνίδια έναρξη αλλά και πλήττει επιβεβαιωμένα τη δημόσια εικόνα ενός ατόμου, μιας και ελάχιστοι μπορούν να κρύψουν για πολύ την απώλεια μαλλιών, μια σφαιρική θεραπεία προσεγγίζει τον πάσχοντα όχι μόνο σαν ασθενή αλωπεκίας αλλά και ως άτομο με συγκεκριμένη ψυχολογική επιβάρυνση που χρειάζεται εφάμιλλη υποστήριξη. Σε αυτό βοηθούν φυσικά πολύ οι φίλοι και η οικογένεια, αλλά δεν είναι λίγοι και αυτοί που απευθύνονται σε επαγγελματία ψυχολόγο/ψυχίατρο ή ενσωματώνονται σε ομάδες υποστήριξης με άτομα που υποφέρουν επίσης από αλωπεκία. Όπως και να’χει, σημαντικό είναι ο ασθενής να έχει ενημερωθεί σωστά για τη φύση της ασθένειάς του, αλλά και την επιλεγμένη μέθοδο θεραπείας, έτσι ώστε να έχει ρεαλιστικές προσδοκίες βασισμένες σε ρεαλιστικά δεδομένα. Επιπλέον, πρέπει να επιδείξει υπομονή, να έχει προετοιμαστεί για τις αλλαγές που θα βιώσει και να μην παρασέρνεται από όσους υπόσχονται καποια θαυματουργή αλοιφή για την αλωπεκία.

Υπάρχουν βιταμίνες για μαλλιά που πέφτουν;

Έχει παρατηρηθεί πως η σωστή διατροφή για την αλωπεκία μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της ποιότητας των μαλλιών που υπάρχουν στο τριχωτό. Για να ενισχυθεί η υγεία τους και ενδεχομένως να διεγερθεί η κυκλοφορία του αίματος στο κεφάλι αναπτύσσοντας νέα τριχοθυλάκια. Επομένως υπάρχουν αρκετοί που επιλέγουν συμπληρώματα διατροφής και βιταμίνες λόγω των μεταλλικών στοιχείων και των αντιοξειδωτικών τους.

Ο παρακάτω πίνακας είναι ενδεικτικός:

Ένας πολύτιμος σύμμαχος: το καστορέλαιο στην αλωπεκία

Αν νιώθετε πως είστε πιο κοντά σε έναν εναλλακτικό τρόπο αντιμετώπισης της αλωπεκίας, τότε ίσως οι ιδιότητες του καστορέλαιου να σας φανούν ενδιαφέρουσες. Το καστορέλαιο (αλλιώς γνωστό ως ρητινέλαιο ή ρετσινόλαδο) είναι φυτικής προέλευσης και αποτελεί παράγωγο του τροπικού φυτού ρικίνου. Είναι άοσμο και χρησιμοποιείται ευρέως στη φαρμακολογία και την κοσμετολογία, καθώς διαθέτει σημαντικές αντιμυκητιακές και αντιβακτηριακές ιδιότητες.

Στο σχετικό λήμμα στη βικιπαίδεια η αλωπεκία αναφέρεται ως πάθηση που βρίσκεται εντός του πεδίου δράσης του καστορέλαιου. Σε σχέση με την αλωπεκία, λοιπόν, διαθέτει αποδεδειγμένη ευεργετική δράση στην ανάπτυξη μαλλιών, μιας και θρέφει σε βάθος τις τρίχες και το δέρμα, χαρίζοντάς τους υγεία και ομορφιά. Η συστηματική του χρήση στο λούσιμο και κάνοντας μασάζ με άλλα αιθέρια έλαια για την αλωπεκία, έχει αποδείξει πόσο χρήσιμο είναι, αποφέροντας ενίσχυση της κυκλοφορίας του αίματος στο τριχωτό της κεφαλής αλλά και επανέκφυση μετά από μια περίοδο 3 μηνών συνεχούς χρήσης. Το καστορέλαιο στην αλωπεκία περιέχεται ως συστατικό σε αρκετές λοσιόν για τη γυροειδή αλωπεκία.